Mình đang nói hệ thống có quy định rõ ràng như -san, -kun, -sama, -sensei, -chan của Nhật. Trung Quốc dùng những từ như Ngài, Tiểu, Lão như cách người Việt dùng, và không gọi đó là kính ngữ. Ý mình là vậy.
Mình từng học tiếng Nhật 2 năm nhưng bỏ đã rất lâu, nếu mình sai bạn sửa giúp mình nhé. Theo mình được biết:
-san: Dùng cho ngang hàng hoặc bề trên.
-kun: Gọi nam giới nhỏ hơn (hầu hết trường hợp) hoặc ngang hàng.
-sama: Gọi người bề trên.
-sensei: Gọi người có địa vị trong xã hội, hoặc thể hiện sự tôn trọng đối với một nghề nghiệp nhất định.
-chan: Gọi người nhỏ hơn (hầu hết trường hợp), hoặc ngang hàng.
Tiếng Nhật còn rất nhiều xưng hô chứ không chỉ 5 cái trên. Nhưng tất cả các xưng hô của tiếng Nhật, kể cả 5 cái phía trên mà bạn đã liệt kê, cách sử dụng chúng đều mang tính định hướng, chứ không phải bắt buộc. Nói cách khác, xưng hô với một người như thế nào luôn là câu chuyện của cảm tính.
Do đó, thật ra cái mình muốn hỏi bạn là "Cái gì gọi là hệ thống kính ngữ quy định?" Vì sao lại có khái niệm "quy định"? Quy định tức là một sự bắt buộc không thể sửa đổi, đúng không? Và cái gì khiến bạn cảm thấy rằng tiếng Nhật có kính ngữ, còn tiếng Trung thì không?
Nếu bạn nhầm lẫn trong cách diễn đạt, và thực tế bạn chỉ muốn nói tiếng Nhật có những danh từ đặc biệt để xưng hô mà tiếng Trung không có, vậy mình xin khẳng định bạn đã sai.
Thứ nhất, những hậu tố đặc biệt phía trên bạn liệt kê cũng nằm trong lớp từ xưng hô. Chúng hoàn toàn không khác gì với lớp từ xưng hô của các thứ tiếng khác. Nếu tiếng Nhật có -chan, tiếng Việt có bé -, tiếng Nhật có -kun, tiếng Việt có ku -, nhóc -, và tiểu- của tiếng Trung chính là đại diện cho cả -chan lẫn -kun của tiếng Nhật. Nếu tiếng Nhật có -sama và -san, tiếng Việt và tiếng Trung có ngài -, tiếng Trung có thêm - tiên sinh, - tiểu thư, - nữ sĩ. Tiếng Nhật có - sensei, tiếng Việt có thầy - (trong tiếng Việt cũ và ở rất nhiều khu vực miền Bắc hiện nay, thầy - vẫn được dùng để gọi người có địa vị trong xã hội chứ không chỉ giáo viên) và tiếng Trung có - lão sư.
Khác chăng, chỉ là có tiếng dùng hậu tố, có tiếng dùng tiền tố, có tiếng dùng cả tiền tố lẫn hậu tố.
Các liệt kê trên không phải đồng nghĩa hoàn toàn, điều mình muốn nói là ý nghĩa của chúng trong hệ thống ngôn ngữ từng nước không khác gì nhau cả. Tất cả đều được xếp vào mục lớp từ xưng hô. Những định hướng tiếng Nhật dùng cho lớp từ xưng hô này, tiếng Việt và Trung đều có. Nếu bạn gọi đó là hệ thống kính ngữ, vậy tương tự, lớp từ xưng hô của tiếng Trung và tiếng Việt cũng có thể gọi là hệ thống kính ngữ.
Thứ hai, cách dùng "ngài" của tiếng Trung và tiếng Việt khác nhau. Trong tiếng Việt cũng không có cách gọi tiểu - hoặc lão - như bạn nói.